W swoim „Protreplikos”, przed ponad dwu tysiącami lat, Arystoteles mający wówczas 34 lata stwierdził –„ Wiedza interesuje się bardziej rzeczami określonymi i uporządkowanymi niż ich przeciwieństwami, i bardziej przyczynami niż skutkami”. Niestety dokonania człowieka w minionym czasie spowodowały osiągnięcie, w otaczającym go środowisku, ogromnych następczych nieuporządkowań i wskutek tego zagubienie możliwości logicznego, prostego odnajdywania i rozdzielania skutków i przyczyn tego stanu. Wszak, nie sam człowiek swoją obecnością, a nasilające się pulsacyjnie w czasie jego działania, w różnych nieprzypadkowych składnikach tego środowiska, były przyczynami zmian. Dopiero katastrofalne zdarzenia, zagrażające egzystencji człowieka zmusiły go do wdrożenia kosztownych, systemowych prac poznawczych, nazywanych monitoringiem środowiska, z celem poznania, na podstawie stwierdzonych skutków, jakie były ich ludzkie i naturalne przyczyny.
W oddawanym do rąk zainteresowanych czytelników kolejnym – siódmym zeszycie serii „Monitoring Środowiska Przyrodniczego” pragniemy zwrócić uwagę na istotny sens prac monitoringowych – poznanie prostych, nieraz już bardzo dawno znanych, przyczyn określonych współczesnych stanów środowiska przyrodniczego i wskazanie możliwości zapobiegania dalszym jego zagrożeniom.
W przyjętym układzie treści – koncepcje, metody, wyniki, edukacja przedstawiamy dziewięć artykułów wynikowych będących, z pełną świadomością tego stwierdzenia, pewnym postępem wiedzy dotyczącej przyczyn funkcjonowania współczesnych ekosystemów. Na podstawie eksperymentu, przedstawiono propozycję uzupełnienia metody monitorowania i oceny stanów wód podziemnych na terenie kraju. Aspekt metodyczny mają artykuły dotyczące korelacji wyników pomiarów opadów na potrzeby szacowania ładunków zanieczyszczeń wnoszonych do podłoża glebowego oraz porównanie wyników pomiarów ozonu w przyziemnej warstwie troposfery na przykładzie niektórych stacji w Europie. Dział Wyniki dotyczy szerszego zakresu problemów. Obejmuje on charakterystykę przestrzennej zmienności opadu podkoronowego w ekosystemie leśnym oraz dynamikę wpływu zespołu czynników na wilgotność karpackiej fliszowej pokrywy stokowej w Szymbarku. Kolejne opracowania dotyczą dynamiki wartości pH w przedziałach buforowości i dynamiki ekochemicznych właściwości gleb w regeneracyjnej uprawie sosnowej w zasięgu emisji azotowej. Odrębnym tematem są wyniki dziesięcioletnich badań nad przyczynami kształtowania mikroklimatu jaskini Raj. Potrzebom poszerzania wiedzy natomiast służy artykuł dotyczący handlu uprawnieniami do emisji z punktu widzenia ochrony powietrza atmosferycznego.
Pragniemy wyrazić nadzieję, iż artykuły naukowe zawarte w siódmym zeszycie serii Monitoring Środowiska Przyrodniczego znajdą u czytelników zainteresowanie i staną się podstawą podjęcia współpracy z naszym wydawnictwem.
Kielce, grudzień 2006r. Marek Jóźwiak, Alojzy Kowalkowski
