Bardziej niż kiedykolwiek jesteśmy świadomi zmian w środowisku przyrodniczym, szczególnie w obliczu
narastającej ich gwałtowności i katastrofalnych przejawów występujących w różnych regionach świata, a coraz częściej również w naszym kraju.
Charakterystyczną cechą wielu współcześnie najważniejszych problemów środowiskowych jest to, że rozpoznajemy
je dopiero wtedy, gdy przyczyny przeminęły niezbadane, a działania i presje wciąż się nasilają. W pewnym momencie
staje się oczywiste, że to właśnie one mają znaczący wpływ na środowisko przyrodnicze i zdrowie ludzi. Dlatego bardzo ważnym stał się stały, rozwijający się nowoczesny system technicznego i biologicznego zintegrowanego monitoringu środowiska.
Wobec stale rosnących zasobów danych o dynamice rozwojowej elementów składowych środowiska przyrodniczego
istotna staje się wymiana informacji. Jej celem powinno być precyzowanie kierunków dalszego rozwoju monitoringu
uwzględniającego coraz wyraźniej zaznaczające się długookresowe trendy przemian w środowisku przyrodniczym
regionów, a nawet całych kontynentów Ziemi.
Płaszczyzną takiej wymiany informacji mają być zeszyty .REGIONALNY MONITORING ŚRODOWISKA
PRZYRODNICZEGO. wydawany przez Kieleckie Towarzystwo Naukowe we współpracy z Stacją Monitoringu
Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Do tej pory ukazały się dwa zeszyty z tej serii pt. .Monitoring Środowiska Regionu Świętokrzyskiego.. Oddawany
do rąk czytelników trzeci zeszyt pod nowym tytułem .Regionalny Monitoring Środowiska Przyrodniczego. ma
obejmować nowy zakres terytorialny i merytoryczny wiedzy o przemianach w środowisku przyrodniczym. W zeszycie
tym zamieszczone artykuły podzielono na cztery grupy problemowe: KONCEPCJE, METODY, WYNIKI, EDUKACJA.
W stosunku do poprzednich zeszytów rozszerzono w ten sposób problematykę o edukację, uznając dużą rangę jaką
mają te zagadnienia w podnoszeniu świadomości ekologicznej społeczeństwa i kształcenia młodej kadry specjalistów.
W części dotyczącej koncepcji przedstawiono rolę Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego
w realizacji trwałego i zrównoważonego rozwoju środowiska przyrodniczego, poszerzoną koncepcję zintegrowanego
monitoringu ekosystemu leśno-rolnego realizowanego od siedmiu lat w regionie świętokrzyskim oraz stosowane
w Europie zintegrowane wskaźniki, których celem jest przedstawianie stanów środowiska przyrodniczego
z uwzględnieniem przyczyn, stanów i skutków aktywności człowieka.
Część metodyczna zawiera 5 artykułów dotyczących szerokiego zakresu: metod monitoringu geoekologicznego
z proponowanymi wskaźnikami dla charakterystyki ekochemicznego stanu gleb leśnych i potencjału ich zagrożenia
przez zakwaszenie oraz metody badania wpływu wód opadowych na właściwości gleb leśnych; metod i sposobów
wykorzystania grzybów jako biowskaźników stanu środowiska; organizacji monitoringu jakości zwykłych wód
podziemnych oraz możliwości wykorzystania metod geostatystycznych w opracowywaniu danych monitoringu
środowiska przyrodniczego. Trzecia cześć zawiera osiem prac, z których trzy dotyczą wyników badań monitoringowych
z wykorzystaniem porostów, glonów, ślimaków i biegaczowatych jako biowskaźników stanu środowiska
przyrodniczego, dwa prezentują wyniki badań powietrza atmosferycznego, natomiast w pozostałych przedstawiono
zróżnicowanie wielkości i jakości wód spływających po pniach drzew, ocenę możliwości retencyjnych pokryw glebowozwietrzelinowych
na stoku pogórskim, oraz wyniki monitoringu składowisk odpadów paleniskowych. W części
czwartej zaprezentowany został Zakład Geochemii i Ochrony Środowiska Instytutu Chemii Akademii Świętokrzyskiej
w Kielcach i jego wkład w badania nad stanem środowiska przyrodniczego Gór Świętokrzyskich.
Oddając w ręce czytelników niniejszy zeszyt pozostajemy z nadzieją, że znajdzie on zainteresowanie i przychylne
przyjęcie, a także zachęci do umieszczania w nim prac.
Kielce, grudzień 2002 roku Marek Jóźwiak, Alojzy Kowalkowski
